معنی محتمل پارس و پاسارگاد

نظر به اینکه کوروش در خواب آستیاگ به صورت تاک عظیمی ظاهر شده و نقش فراوان چنار در تخت جمشید و اینکه مطابق منابع یونانی پادشاهان هخامنشی در کاخ خود تاک زرینی نگه می داشته اند که بر چنار مقدسی می پیچیده است (چنار که هر ساله چینه/پوسته نو آرد)، بر این پایه می توان نامهای پارس و پاسارگاد را به صورت پارس و پریسارگاد به ترتیب به معنی گیاه نمناک و محل انگور (شیراز) گرفت. در سانسکریت پارش به معنی رُستن نمناک (چنار، انگور) و پریسار (انگور) و پارش-آرکا-دا به معنی ستایش کننده گیاه نمناک (چنار، انگور) است به عبارت دیگر نام پارس از نام قبیله پاسارگادیان گرفته شده است:

ساموئل. ک. ادی کتابی در باره‌ی آیین شهریاری در شرق فراهم آورده است که «ادی» در این کتاب، مسائل بسیار جالب توجهی را در باره‌ی سنت‌های شهریاری در شرق مطرح می‌کند و از آن جمله، در باره‌ی ارتباط شهریاران دوران مادی و هخامنشی با درخت و به‌ خصوص درخت چنار مطالب بدیعی می‌آورد:

"پادشاهان پارس پیوسته درخت چنار را گرامی می‌داشتند. در دربار ایران چنار زرینی همراه تاکی زرین بود که آن‌ها را اغلب در اتاق خواب شاه می‌نهادند و چنار را به گوهرهای بسیار آراسته بودند و پارسیان آن را ستایش می‌کردند.

هنگامی که داریوش بزرگ در آسیای صغیر بود، به او درخت چنار و تاکی زرین هدیه دادند و هنگامی که خشایارشا به جنگ یونان می‌رفت در راه چناری عظیم دید و فرمود تا آن را به زیورهای زرین بیارایند و آن را به نگه‌بانی به سپاهیان گزیده خود سپرد.

ظاهرا به دست آوردن درخت زرینی که در خواب‌گاه شاه بود معنای به دست آوردن سلطنت می‌داد."

در مجموع معلوم میشود که چنار سمبل قومی پارسها (پاسارگادیان) و تاک سمبل ایزد قومی شادی و شراب ایشان یعنی اهورامزدا بوده است. در سانسکریتpRthu به معنی عظیم الجثه که صفت چنار است می تواند معنی اصلی پارس در مفهوم چنار بوده باشد. این موضوع نیز که کوروش دوم ، نیای کوروش سوم (بنا به هرودوت) در اوستا ملقب توس (تو-اوس= بلند نیرومند، تنومند) است می تواند اشاره به همین معنی نام پارس (پرسو-مَش= بلند نیرومند) یعنی نام قوم وی بوده باشد. هنریک ساموئل نیبرگ، نام آتوسا دختر کوروش سوم را به معنی دارای اندام پُر گرفته است.

در زبانهای سامی اِلا و آلاّن و آیلان به معنی درخت عظیم و پارسو به معنی خارق العاده آمده است از اینجا هم می توان حدس زد که نامهای آریا و پارس به معنی درخت عظیم (چنار) درک میشده است تصاویر چنار در نقشهای تخت جمشید هم گواه این معنی هستند.