چهارشنبه، مرداد ۱۵، ۱۳۹۳

مطابقت چشمه خانیک با شاهبلاغی یا گوران بلاغی سهند

طبق کتاب پهلوی زادسپرم "پنجمین همپرسگی زرتشت با امشاسپندان با سپندارمذ بر چشمۀ خانیک بر کوه سهند صورت گرفت". صورت اصلی خانیک را می توان خان نیک در نظر گرفت یعنی چشمه خوب. چون چشمه معروف سهند شاهبلاغی نامبده میشود که به معنی چشمه شاه است و چنانکه در کلمه پهلوی شایگان (شایسته و خوب و شاهی) شاهد هستیم در پهلوی کلمات شاه و شای (از مصدر شایستن) به هم می رسیده اند. بنابراین چشمه خانیک همان شاهبلاغی حالیه است.
سوای این خان در چشمه خانیک می توانست با خان (فرمانروا، خان) در زبان ترکی یکی گرفته شود و نام شاهبلاغی (چشمه شاهی) از ترجمۀ ترکی چشمه خانیک عاید گردد.
از نظر تقدس در میان چشمه های سهند، گوران بلاغی قابل توجه است که علوی ها (به دلایلی بازماندگان خرمدینان) و مردم محلی نیت کرده و دست به ماسه های فوران کننده آن می اندازند وقتی سکه و شیئی ارزشمند به دست شان بیاید، آن وقت تصور میکنند که نیت شان بر آورده شده است. لذا احتمال دارد چشمه خانیک مقدس زرتشتیان همین گوران بلاغی بوده باشد.

هیچ نظری موجود نیست: