سه‌شنبه، آبان ۲۳، ۱۳۹۱

داوود قدیس فرهنگ ایرانی همان ایزد مهر است

آقای مهدی سبزه در فیس بوک گروه فرهنگ و زبانهای ایران باستان می پرسد: قدیمی های ما [در لرستان] برای خداحافظی گفتن از عبارت "کِرِ داوود" استفاده میکنند. آن ها بجای اینکه بشما بگویند "خداحافظتون" میگویند "کِرِ داوود وَ دَورتان" آیا میداند منظورت از این اصطلاح چیه؟؟ آیا شما نیز شنیده اید؟ جواب و نظر من بدین سؤال از این قرار است: اگر اجزاء کِرِ داوود را "کرِ" (به اوستایی، کردن یا خط)، "داو" (خالق، عزم به اراده خود، به هدف رسیدن یا نگهداری) و "اوت" (به اوستایی، بهتر یا یاور) بگیریم آن به مفهوم "سفرتان خوب باد" یا "خط یاور مهربان به دورتان باد" می گردد یعنی تقریباً به همان معنی "خداحافظ شما" خواهد بود. ولی وجود اصطلاح "وَ دَورتان" (به دُورتان) و "کِرِ داوود" می رساند، داوود در معنی " یاور و نگهدار خوب و مهربان" از سوی دیگر به عنوان اسم قدیسی تصور می شده است. وجود زیارتگاههای فراوانی به نام داوود در ایران هم می رساند که قدیسی نیز از قدیم بدین اسم وجود داشته است که به یقین منظور ایزد مهر بوده است که در وِداها حافظ نوع بشر به شمار آمده است.
امروز دوباره در باره ریشه سانسکریتی نام داوود کنکاشی نمودم. این نام را می توان مرکب ازداو (خدا) و اوت (نگهبان، پشتیبان و مهربان) گرفت. در مجموع یعنی خدای مهربان و نگهبان. این می رساند که در اراضی ماد خصوصاً در کرمانشاهان و لرستان نام ایزد مهر به داووت کوسوار (یعنی داوود سوار بر گاو کبود رنگ) ترجمه شده و بدین صورت بکار می رفته است. در نقوش میترایی هم سخن از گاو سواری ایزد مهر بر گاو قربانی شونده کبود رنگ است. و مطابق آثارالباقیه ابوریحان بیرونی روز جشن مهرگان، روز گاوسواریِ فریدون (کوروش) بوده است.
الان فکر میکنم داوود تورات از همین داوود ایرانی گرفته شده است. چه دشمن داوود که به توراتی گولیوث نام دارد یادآور نام کایوس ژولیوس سزار است که دشمن بزرگ میترِدادیان اشکانی به شمار می رفته است. نام "کایو-س" می توانست تداعی گر گاو (کو، گئو) قربانی شونده به دست ایزد مهر باشد. وجود داوود و سلیمان در تاریخ اسرائیل ثابت نشده است. ایشان صرفاً اسطوره ای هستند.
توضیحات مسعود قاسمی: یه محله در سر پل ذهاب استان خوزستان هستش كه به آن مكان (دكان داوود) گفته میشود كه یه غار صلیبی شكل، شبیه قبرهای هخامنشی در نقش رستم در وسط كوه سنگی هستش كه داخل آن به شكل مهرابه های آیین میترائی میباشد كه مورد تقدس اهل حق در ایران هستش.
جالب اینجاست كه در بررسی های قبلی ام به طرز شگفت آوری متوجه شدم كه پیروان اهل حق در ایران در شهرهای كرمانشاه و جاهای دیگر مراسم گاوكشی را اجرا میكنند و نام داوود را صدا میزنند، مثلا در سرودی در یكی از مراسمهایشان میخوانند:
فریاد رس داوود!!!!!!؟!
مرغ سحر خیز داوود آگاه از سر نهانی داوود.
كتاب شناخت اساطیر ایران نوشته جان هیلنز كه توسط آقای باجلان فرخی ترجمه شده است، بخشی از آن را که در مورد داوود نوشته شده در اینجا تایپ میكنم:
در نزد كردهای ایران و به ویژه مناطق كرمانشاهان داوود كوسوار (گاوسوار) از چهره هایی است كه نقش مهر را در خود دارد و در افسانه ای كردی میبینیم كه داوود یك شب تا صبح با خورشید كشتی میگیرد و موفق می شود. در نزد علی اللهیان، علی الله به آفتاب پیوسته و اكنون آفتاب است، چه از آغاز آفتاب بود و چند روز بعد به كالبدی درآمد. قربانی كردن گاو نزد ایزدیان كردستان كه امروز به غلط آنها را یزیدی می نامند و این كار را با مراسم خاص انجام می دهند راهی به گاواوژنی مهردار دارد. ایزدیان در پنجمین روز جشن خود دسته جمعی مراسم قباغ را اجرا میكنند و طی آن گاوی را مقابل آرامگاه شیخ شمس كه همانا مهر یا نماد مهر است با مراسمی خاص قربانی میكنند.
در افسانه ای دیگر از مناطق غرب ایران و در كردستان، داوود كوسوار در روز محشر در كنار خداوند به داوری مردمان میپردازد و خداوند همه پیروان او را به بهشت میفرستد و از وی میخواهد كه كردار دیگر بندگان رو داوری بكند.
برخی پژوهشگران برآنند كه نام داوود تصحیف شده دئوه، دئو، دوه همانا خدای مشترك آریاییان است، چونان كه در سانسكریت این نام همانا (دِوه) است و نامی است كه در اساطیر زرتشتی در دیو، یا خدای بیگانه تجسم میابد.
بسیاری از نمودهای فرهنگ مادی نیایش مهر هنوز هم در ایران و نیز سایر مناطق وسیعی از آسیای كوچك و اروپا، اینجا و آنجا پراكنده شده اند و گاه كاربردی آیینی دارند و در هیاتی جدید نمایان میشوند. شمع افروختن و چراغ نهادن بر فراز گورها، یاد آور شمع افروختن در غارهایی است كه مهر گاواوژنی در آنجا به انجام رسانید.
چرخ خورشید یا صلیب شكسته، مهرابه های مساجد، پنجره خورشیدی، ترنج و لچك های قالی ایرانی كه نقش خورشید دارند و همینطور مراسم زورخانه ای ایران ،همگی از نمادهایی هستند كه از مهرگرایی نشأت گرفته اند.
به نظر من مراسم گاوبازی در كشور اسپانیا، احتمالا ریشه در مراسم گاوكشی مهریان بوده باشد.
شکلی از نامهای داود و میتره در سنسکریت مترادف هم به معنی مهربان هستند:
दयावती f. dayAvati kind, दयावत् adj. dayAvat pitiful
मैत्र adj. maitra kind

۲ نظر:

Unknown گفت...

سر پل ذهاب در استان کر مانشاه واقع نه خوزستان

Mofrad گفت...

ممنون دوست عزیز، دانشجوی جوان و دوست من مسعود قاسمی این اشتباه را کرده اند و من هم بدان دقت ننموده بودم. سپاس از تذکر به جای تان.